તમારા મોબાઈલ ફોનને સિમ ટેકઓવર છેતરપિંડીથી બચાવવો

ટેક્નોલોજીની તમારી સફરમાં તમારો સ્માર્ટફોન અને તમારું મોબાઈલ સિમ બે શક્તિશાળી સાધનો છે. ફોન કરવાથી લઈને બેંકિંગ અને રોકાણનું મેનેજમેન્ટ કરવા સુધી, મોબાઈલ ડિવાઈસ પરની નિર્ભરતા સતત વધી રહી છે. ઉદાહરણ તરીકે UPI લો; તમારા UPI એકાઉન્ટને પ્રમાણિત કરવાનું પ્રથમ પગલું તમારા બેંક એકાઉન્ટ સાથે નોંધાયેલ મોબાઈલ નંબર પરથી SMS દ્વારા છે. આ તમારા મોબાઈલ સિમ પર નોંધપાત્ર જોખમ મૂકે છે – જે સિમ ટેકઓવર છેતરપિંડીનું લક્ષ્ય બની શકે છે.

આ સિમ ટેકઓવર છેતરપિંડી શું છે?

આ છેતરપિંડી માટે તમારા ડિવાઈસની ભૌતિક એક્સેસની જરૂર નથી. તેના બદલે, છેતરપિંડી કરનારાઓ તમારા ફોન નંબરને નિયંત્રિત કરે છે તે સિમ કાર્ડમાં ટ્રાન્સફર કરવા માટે મોબાઈલ કેરિયર સાથે છેડછાડ કરે છે. તેઓ શરૂઆત ફિશિંગ તકનીકો દ્વારા તમારી પર્સનલ માહિતી એકત્રિત કરીને અને પછી તમારા મોબાઈલ કેરિયર સાથે ‘સિમ કાર્ડ ખોવાઈ ગયું’ની ફરિયાદ કરીને કરે છે. તેઓ વેરિફિકેશન હેતુઓ માટે, તમારા વિશે એકત્રિત કરેલી બધી પર્સનલ માહિતીનો ઉપયોગ કરે છે અને તમારા સિમને તેમની માલિકીના સિમ કાર્ડ પર પોર્ટ કરે છે – તેમને તમારા ઈનકમિંગ કૉલ, ટેક્સ્ટ મેસેજ અને સૌથી વધુ વિવેચનાત્મક રીતે – તમારા બેંકિંગ અને પેમેન્ટની ઍપ માટે વેરિફિકેશન કોડનો એક્સેસ આપે છે. આનું પરિણામ આર્થિક રીતે નુકસાનકારક હોઈ શકે છે.

આ બ્લોગમાં, આપણે સિમ કાર્ડની છેતરપિંડીનો ભોગ બનતા બચવા માટે તમારે જે આવશ્યક પગલાં લેવાની જરૂર છે, તેની ચર્ચા કરીશું.

સિમ ટેકઓવર છેતરપિંડીથી પોતાને કેવી રીતે સુરક્ષિત રાખવા:

સિમ ટેકઓવર છેતરપિંડી સાથે સંકળાયેલા વધતા જોખમોને ધ્યાનમાં રાખીને, તમારા મોબાઈલ એકાઉન્ટને સુરક્ષિત રાખવા માટે સક્રિય પગલાં લેવા જરૂરી છે. અહીં 5 મહત્ત્વપૂર્ણ રીત છે જે તમારા મોબાઈલ સિમની સુરક્ષામાં સહાય કરશે:

1. સિમ પિન/પાસવર્ડ સક્ષમ કરો

મોટી ટેલિકોમ કંપનીઓ અને સ્માર્ટફોન પ્રદાતાઓ વધારાની સુરક્ષા માટે એકાઉન્ટ પિન અથવા પાસવર્ડ સેટ કરવાનો વિકલ્પ પ્રદાન કરે છે. આ છેતરપિંડી કરનારાઓ માટે તમારી સંમતિ વિના તમારા એકાઉન્ટમાં ફેરફાર કરવાનું વધુ મુશ્કેલ બનાવે છે. આ સુવિધાને કેવી રીતે સક્રિય કરવી તે અંગે તમારા મોબાઇલ કેરિયર સાથે તપાસો અને આમ કરતી વખતે, મજબૂત અને અનોખો પાસવર્ડ પસંદ કરો.

2. પર્સનલ માહિતી બાબતે સાવચેત રહો

ફોન, ઈમેઈલ અથવા ટેક્સ્ટ મેસેજ પર તમારી પર્સનલ માહિતી (જેમ કે સિમ કાર્ડ નંબર, પિન અને પાસવર્ડ) ક્યારેય શેયર કરશો નહીં. છેતરપિંડી કરનારાઓ વારંવાર સંવેદનશીલ વિગતો જાહેર કરવા માટે વ્યક્તિઓને છેતરવા માટે સોશિયલ એન્જિનિયરિંગ યુક્તિઓનો ઉપયોગ કરે છે.

3. સારી ઑથન્ટિકેશન પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરો

જ્યારે પણ શક્ય હોય, ત્યારે ટુ-ફેક્ટર ઑથન્ટિકેશન (2FA) પદ્ધતિ પસંદ કરો જે માત્ર SMS પર આધાર રાખતી નથી. જો કે SMS-આધારિત 2FA નો વ્યાપકપણે ઉપયોગ થાય છે, આ પદ્ધતિ સિમ ટેકઓવર છેતરપિંડી માટે ખૂબ સંવેદનશીલ છે. SMS ઑથન્ટિકેશન સાથે અન્ય સુરક્ષિત વિકલ્પોનો ઉપયોગ કરવાનું વિચારો.

4. તમારા મોબાઈલ વપરાશનું નિરીક્ષણ કરો

કોઈપણ અસામાન્ય વર્તણૂક માટે તમારા ફોનના ઉપયોગ અને પ્રવૃત્તિને નિયમિતપણે તપાસો, જેમ કે અચાનક નેટવર્ક સિગ્નલ જતું રહેવું અથવા અનપેક્ષિત વેરિફિકેશન કોડ. જો તમને કંઈપણ શંકાસ્પદ લાગે અથવા શંકા હોય કે તમારો ફોન નંબર જોખમમાં મુકાયો છે, તો તરત જ તમારા નેટવર્ક પ્રદાતાનો સંપર્ક કરો. વધુ છેતરપિંડીપૂર્ણ પ્રવૃત્તિને રોકવા માટે, તેઓ તમારા એકાઉન્ટની તપાસ અને તેને સુરક્ષિત કરવામાં સહાય કરી શકે છે.

5. એલર્ટ અને નોટિફિકેશનનો ઉપયોગ કરો

ઘણી બેંકો અને નાણાકીય સંસ્થાઓ ટ્રાન્ઝેક્શન અથવા એકાઉન્ટ ફેરફારો માટે એલર્ટ સેટ કરવાનો વિકલ્પ પ્રદાન કરે છે. તમારા એકાઉન્ટમાં કોઈપણ અનધિકૃત પ્રવૃત્તિને ઝડપથી ઓળખવા માટે આ નોટિફિકેશનને સક્રિય કરો.

શા માટે સિમ ટેકઓવર છેતરપિંડી જોખમી છે

સિમ ટેકઓવર છેતરપિંડીના આટલા ગંભીર પરિણામો આવી શકે છે:

• સંવેદનશીલ માહિતીની એક્સેસ: એકવાર છેતરપિંડી કરનારાઓ પીડિતના ફોન નંબર પર નિયંત્રણ લઈ લે, પછી તેઓ 2FA જેવી સુરક્ષા સુવિધાઓને બાયપાસ કરી શકે છે, નાણાકીય એકાઉન્ટ, ઈમેઈલ, સોશિયલ મીડિયા અને અન્ય મહત્ત્વપૂર્ણ સેવાઓનો એક્સેસ મેળવી શકે છે.
• નાણાકીય નુકસાન: છેતરપિંડી કરનારાઓ અનધિકૃત નાણાકીય વ્યવહારો કરી શકે છે, જેમ કે બેંક એકાઉન્ટ દૂર કરવા અથવા પીડિતના ફોન નંબર સાથે સંકળાયેલા ક્રેડિટ કાર્ડનો ઉપયોગ કરવો.
• ગોપનીયતાનું ઉલ્લંઘન: છેતરપિંડી કરનારાઓ કૉલ અને મેસેજને અટકાવી શકે છે, પર્સનલ માહિતી મેળવી શકે છે જેનો ઉપયોગ ઓળખની ચોરી કરવા માટે થઈ શકે છે.

આજના મોબાઈલથી ધમધમતા વિશ્વમાં સિમ ટેકઓવરની છેતરપિંડી એક ગંભીર પડકારરૂપ સમસ્યા છે. છેતરપિંડી કરનારાઓ મોબાઈલ નેટવર્કમાં રહેલી ખામીઓનો લાભ લેવા માટે હંમેશાં નવા રસ્તાઓ શોધે છે, જેનાથી પર્સનલ માહિતી અને નાણાકીય સુરક્ષા જોખમમાં મુકાય છે. જો કે, જાગૃત રહીને, મજબૂત સુરક્ષા ઉપાયોનો અમલ કરીને અને ઉપર જણાવેલી શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ અપનાવીને, તમે સિમ કાર્ડની છેતરપિંડી સામે પોતાનું રક્ષણ કરી શકો છો.

યાદ રાખો, છેતરપિંડી રોકવા અને તમારો મોબાઈલ નંબર તેમજ સંવેદનશીલ માહિતીને સુરક્ષિત રાખવા માટે, સજાગ રહેવું અને પહેલ કરવી એ જ સૌથી મહત્વપૂર્ણ ઉપાય છે.

સાવધાન રહો, સુરક્ષિત રહો અને તમારા મોબાઈલની સુરક્ષા સાથે કોઈ બાંધછોડ ન કરો.

સિમ ટેકઓવર છેતરપિંડીની ઘટનાઓની જાણ કેવી રીતે કરવી

જો તમને શંકા છે કે તમને છેતરપિંડીનો ભોગ બન્યા છો, તો તરત જ તેની જાણ કરો:

PhonePe પર જાણ કરવી:

• PhonePe ઍપ: સહાય વિભાગમાં જાઓ અને ફરિયાદ નોંધાવો.
• PhonePe ગ્રાહક સેવા: 80-68727374 / 022-68727374 પર કૉલ કરો.
• વેબફોર્મ સબમિશન: PhonePe Support/PhonePe સહાયની મુલાકાત લો.
• સોશિયલ મીડિયા પર જાણ કરવી:
  • Twitter: PhonePe Support/ PhonePe સહાય
  • Facebook: PhonePe Official/ PhonePe સત્તાવાર
• ફરિયાદ નિવારણ:  PhonePe Grievance Portal/PhonePeના ફરિયાદના પોર્ટલ પર ફરિયાદ નોંધાવો.

અધિકારીઓને જાણ કરવી

• સાયબર ક્રાઈમ સેલ: Cyber Crime Portal/સાયબર ક્રાઈમ પોર્ટલ​ પર ઓનલાઈન ફરિયાદ નોંધાવો અથવા 1930 પર કૉલ કરો.
• દૂરસંચાર વિભાગ (DOT):ચક્ષુ સુવિધા દ્વારા Sanchar Saathi Portal/સંચાર સારથિ પોર્ટલ​ પર શંકાસ્પદ મેસેજ, કૉલ કે છેતરપિંડીની જાણ કરો.

મહત્ત્વપૂર્ણ રીમાઈન્ડર – PhonePe ક્યારેય ગુપ્ત અથવા પર્સનલ વિગતો પૂછતું નથી. જો તે phonepe.com ડોમેઈનમાંથી ન હોય તો, PhonePe માંથી હોવાનો દાવો કરતા તમામ મેઈલને અવગણો. જો તમને છેતરપિંડીની શંકા હોય, તો કૃપા કરીને તરત જ અધિકારીઓનો સંપર્ક કરો.