टॅक्स स्कॅमपासून सुरक्षित कसे राहावे

आयकर रिटर्न (ITR) भरण्याचा सिझन आला आहे! आणि यासोबत केवळ कागदपत्रेच नव्हे, तर टॅक्स स्कॅममध्ये फसण्याचा धोकाही वाढतो.

तुम्ही  कल्पना करा: तुमच्या फोनवर एक SMS येतो, “अर्जंट: तुमचा ₹25,000 चा टॅक्स रिफंड तयार आहे! एका तासात तो एक्सपायर होण्यापूर्वी क्लेम करण्यासाठी येथे क्लिक करा.” एवढ्या मोठ्या रकमेचा रिफंड मिळण्याची शक्यता आणि वेळेची मर्यादा यामुळे तुम्ही अशा लिंकवर क्लिक करू शकता, जो जवळजवळ निश्चितपणे एक फिशिंगचा प्रयत्न असतो, ज्यामुळे तुमची ओळख चोरीला जाऊ शकते किंवा आर्थिक नुकसान होऊ शकते.

सायबर गुन्हेगार लोकांचा गोंधळ, अंतिम मुदतीचा दबाव आणि टॅक्स रिफंड मिळण्याचा आनंद याचा गैरफायदा घेऊन त्यांना वैयक्तिक माहिती उघड करण्यास, धोकादायक लिंक्सवर क्लिक करण्यास किंवा बनावट शुल्क भरण्यास भाग पाडतात. या प्रकारच्या घोटाळ्याबद्दल समजून घेण्यासाठी आणि त्यापासून सुरक्षित कसे राहायचे हे जाणून घेण्यासाठी पुढे वाचा.

टॅक्स स्कॅम म्हणजे काय?

टॅक्स स्कॅममध्ये, गुन्हेगार तुमची वैयक्तिक माहिती, पैसे किंवा टॅक्स रिफंड चोरण्यासाठी कर व्यावसायिक (tax professionals), सरकारी एजन्सी किंवा रिफंड सेवा यांसारख्या विश्वासार्ह संस्थांची बतावणी करतात.

टॅक्स स्कॅम कसे काम करते?

स्कॅमर्स तुम्हाला भीती, अतिघाई किंवा आकर्षक ऑफरच्या  जाळ्यात अडकवून तुमच्याकडून संवेदनशील माहिती किंवा पैसे उकळण्याचा प्रयत्न करतात. एका सामान्य स्कॅमचे स्वरूप खालीलप्रमाणे असते:

1. सोंग घेणे: स्कॅमर्स आयकर विभाग, कर सल्लागार किंवा रिफंड एजन्सीकडून असल्याचे भासवून तुमच्याशी संपर्क साधतात.
   
2. विविध माध्यमांचा वापर: ते बनावट सरकारी दिसणाऱ्या डोमेनवरून ईमेल, स्पूफ कॉलर आयडी वापरून फोन कॉल्स, SMS किंवा व्हॉट्सॲप मेसेजद्वारे तातडीच्या कर समस्या किंवा रिफंडबद्दल सांगतात.
   
3. तातडीची परिस्थिती निर्माण करणे: ते भीती दाखवून किंवा अतिघाई करायला लावून असे संदेश पाठवतात:
   
   • “तुमच्यावर कर थकीत आहे आणि अटक टाळण्यासाठी त्वरित पैसे भरा.”
     
   • “तुमचा टॅक्स रिफंड कालबाह्य होण्यापूर्वी आताच क्लेम करा.”
     
   • “तुमच्या PAN/आधारची चौकशी सुरू आहे.”
     
   • “तुमच्या आयटीआरमध्ये त्रुटी आहेत; तुमचे तपशील त्वरित व्हेरिफाय करा.”
     
4. वैयक्तिक माहिती मागणे: एकदा तुम्ही त्यांच्याशी बोलू लागलात की, ते ‘व्हेरिफिकेशनच्या’ नावाखाली पॅन, आधार, जन्मतारीख, बँक खाते क्रमांक, UPI आयडी, कार्ड तपशील किंवा ओटीपी(OTP) यांसारखी वैयक्तिक माहिती मागतात. ते UPI , गिफ्ट कार्ड किंवा वॉलेटद्वारे लगेच पेमेंट करण्याची मागणी देखील करू शकतात.
   
5. परिणाम: जर तुम्ही स्कॅमरने दिलेल्या सर्व सूचनांचे पालन केले, तर तुम्ही पैसे गमावू शकता, तुमची ओळख चोरीला जाऊ शकते आणि स्कॅमर तुमच्याशी पुढील संपर्क तोडून टाकेल.

टॅक्स स्कॅमची सामान्य धोक्याची चिन्हे

• कर अधिकारी असल्याचा दावा करणारे अनपेक्षित कॉल्स, ईमेल किंवा मेसेज.
  
• तातडीच्या धमक्या किंवा अवास्तव अंतिम मुदती.
  
• असामान्य पेमेंट पद्धतींची मागणी.
  
• अविश्वसनीय वाटणारे रिफंड ऑफर. 
  
• OTP, पिन किंवा पासवर्डची मागणी.

स्वतःचे संरक्षण कसे करावे

• स्रोत तपासा: अधिकृत कर संवाद केवळ @gov.in ने समाप्त होणाऱ्या ईमेल पत्त्यांवरून येतात. आयकर विभाग कधीही SMS किंवा फोन कॉलद्वारे वैयक्तिक माहिती विचारत नाही.
  
• विश्वसनीय प्लॅटफॉर्म वापरा: फक्त  incometax.gov.in वर किंवा विश्वासार्ह व्यावसायिकांमार्फत कर भरा. अनव्हेरिफाइड थर्ड-पार्टी साइट्स किंवा न मागता आलेल्या लिंक्स टाळा.
  
• OTP किंवा पासवर्ड कधीही शेअर करू नका: कर अधिकारी कधीही OTP, पिन किंवा बँकिंग पासवर्ड विचारत नाहीत.
  
• सॉफ्टवेअर अपडेटेड ठेवा: विशेषतः टॅक्स फाइलिंग सॉफ्टवेअर आणि आर्थिक ॲप्सवर अपडेटेड अँटीव्हायरस आणि अँटी-मालवेअर सॉफ्टवेअर वापरा.

तुमची फसवणूक झाल्यास काय करावे

1. तुमच्या बँकेशी त्वरित संपर्क साधा.
   
2. https://cybercrime.gov.in. वर ऑनलाइन सायबर गुन्ह्याची तक्रार दाखल करा किंवा हेल्पलाइन 1930 वर कॉल करा.
   
3. या घटनेची माहिती आयकर विभागाला द्या.
   
4. तुमच्या क्रेडिट आणि आर्थिक व्यवहारांवर नियमितपणे लक्ष ठेवा.

PhonePe वर टॅक्स स्कॅमची तक्रार कशी करावी

जर तुम्हाला PhonePe द्वारे लक्ष्य केले गेले असेल, तर समस्या मांडण्यासाठी खालीलप्रमाणे कृती करा:

• PhonePe ॲप: मदत > “व्यवहारात समस्या आहे” वर जा आणि तुमची तक्रार नोंदवा.
  
• कस्टमर केअर: मदतीसाठी PhonePe सपोर्टला 80-68727374 / 022-68727374 वर कॉल करा.

• सोशल मीडिया: PhonePe च्या अधिकृत हँडल्सवरून फसवणुकीची तक्रार करा:
  
  • Twitter
    
  • Facebook
    
• तक्रार निवारण पोर्टल: तुमच्या तिकीट आयडीचा वापर करून https://grievance.phonepe.com वर तुमची तक्रार ट्रॅक करा.

अधिकाऱ्यांकडे तक्रार करणे

• दूरसंचार विभाग (DOT): संचार साथी पोर्टलवरील ‘‘चक्षू‘ सुविधेद्वारे संशयास्पद संदेश, कॉल्स किंवा कोणत्याही फसवणुकीच्या विनंतीची तक्रार करा.

महत्त्वाची सूचना — PhonePe कधीही गोपनीय किंवा वैयक्तिक तपशील विचारत नाही. phonepe.com डोमेन व्यतिरिक्त इतर कोणत्याही डोमेनवरून आलेले आणि PhonePe कडून असल्याचा दावा करणारे सर्व मेल्स दुर्लक्षित करा. जर तुम्हाला फसवणुकीचा संशय आला, तर कृपया अधिकाऱ्यांशी त्वरित संपर्क साधा.