ଅନଲାଇନରେ ସପିଂ କରିବା ସମୟରେ ସୁରକ୍ଷିତ ରୁହନ୍ତୁ: ନକଲି ୱେବସାଇଟ ଏବଂ ଠକେଇ ବିଜ୍ଞାପନକୁ ଚିହ୍ନଟ କରି ସେଥିରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ

ଅନଲାଇନ ସପିଂ ବିଭିନ୍ନ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ – କୌଣସି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଚିକିତ୍ସାର ସୁଯୋଗ, ଜଣେ ବ୍ୟସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଅଫଲାଇନ ସପିଂର ଏକ ଯଥାର୍ଥ ବିକଳ୍ପ, ଜଣେ ମାଆଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ସ୍କୁଲ ପୋଷାକ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜିନିଷପତ୍ର ଯୋଗାଡ଼ର ମାଧ୍ୟମ, ଜଣେ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଶେଷ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଉପହାର କ୍ରୟର ଉପାୟ ଏବଂ ଏହିପରି ଆହୁରି ଅନେକ କିଛି। ଅନଲାଇନ ସପିଂ ପ୍ରକୃତରେ ଆମ ନିଜ ପାଇଁ ତଥା ଆମ ପ୍ରିୟଜନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଡକ୍ଟ କିଣିବାର ପଦ୍ଧତିକୁ ହିଁ ବଦଳାଇ ଦେଇଛି। ତେବେ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟବଶତଃ, ଏହି ସୁବିଧାର ଏକ ଅନ୍ଧକାର ଦିଗ ମଧ୍ୟ ରହିଛି, ତାହା ହେଲା – ଅନଲାଇନ ସପିଂ ଠକେଇ।

ସାଇବର ଅପରାଧୀମାନେ ନକଲି ଅନଲାଇନ ଷ୍ଟୋର ତିଆରି କରନ୍ତି ଏବଂ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆର ବିଜ୍ଞାପନ ବ୍ୟବହାର କରି ୟୁଜରମାନଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟ ହାତେଇ ନିଅନ୍ତି କିମ୍ବା କୌଣସି ଏକ ଅସ୍ତିତ୍ୱହୀନ ପ୍ରଡକ୍ଟ ପାଇଁ ପେମେଣ୍ଟ କରିବାକୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇ ଥାଆନ୍ତି। ଏହି ଠକେଇଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟତଃ ଏତେ ବିଶ୍ୱାସଯୋଗ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ଯେ ପ୍ରଥମ ଦେଖାରେ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼େ।

ଅନଲାଇନ ସପିଂ ଠକେଇ କେବଳ ମାତ୍ର କେତେ ଶହ କିମ୍ବା କେତେ ହଜାର ଟଙ୍କା ହରାଇବାର ବିଷୟ ନୁହେଁ, ଏହାର ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରଭାବ ମଧ୍ୟ ପଡ଼ିପାରେ:

• ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତି: ଟଙ୍କା ଟ୍ରାନ୍ସଫର ହେବା ପରେ ତାହା ଫେରସ୍ତ ପାଇବା ପ୍ରାୟ ଅସମ୍ଭବ।
• ଡାଟା ଚୋରି: ଠକେଇ ୱେବସାଇଟଗୁଡ଼ିକ କ୍ରେଡିଟ କାର୍ଡ ତଥ୍ୟ ସମେତ ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିବରଣୀର ଅପବ୍ୟବହାର କରିପାରନ୍ତି।
• ବ୍ରାଣ୍ଡ ଇମେଜ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ: ପୀଡିତମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ଏକ ଅସଲି ଟ୍ରାଞ୍ଜାକସନ ପାଇଁ ପୁନର୍ବାର ସେହି ବ୍ରାଣ୍ଡ/ପେମେଣ୍ଟ ଗେଟୱେ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଦ୍ଵିଧାବୋଧ କରନ୍ତି।

ଠକମାନେ ସାଧାରଣତଃ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ, ଜରୁରୀ ପ୍ରୟୋଜନୀୟତା ଏବଂ ଭଲ ଡିଲ ପାଇଁ ଥିବା ଲୋଭକୁ କାମରେ ଲଗାନ୍ତି। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି ଠକେଇଗୁଡ଼ିକ କିପରି ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ସେଥିରୁ ଆପଣ ନିଜକୁ କିପରି ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିପାରିବେ।

ଅନଲାଇନ ସପିଂ ଠକେଇ କିପରି ହୋଇଥାଏ

1. ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ନକଲି ଆକାଉଣ୍ଟ

ଠକମାନେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଡୁପ୍ଲିକେଟ କିମ୍ବା ନକଲି ପ୍ରୋଫାଇଲ ତିଆରି କରନ୍ତି। ସେମାନେ ସାଧାରଣତଃ:

• ସୁପରିଚିତ ବିକ୍ରେତା କିମ୍ବା ବ୍ରାଣ୍ଡ ଭାବରେ ନିଜର ପରିଚୟ ଦିଅନ୍ତି।
• ଏପରି “ବିଶେଷ” ରିହାତି ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ଯାହା ଏତେ ଭଲ ଯେ ବିଶ୍ୱାସ କରିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇଥାଏ।
• ଅନ୍ୟ କାହାରି ପ୍ରଡକ୍ଟର ଇମେଜ ଏବଂ ନକଲି ଗ୍ରାହକଙ୍କ ପ୍ରଶଂସାପତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି।
• UPI କିମ୍ବା ବ୍ୟାଙ୍କ ଟ୍ରାନ୍ସଫର ମାଧ୍ୟମରେ ଅଗ୍ରିମ ପେମେଣ୍ଟ ପାଇଁ ଚାପ ପକାନ୍ତି ଏବଂ ତା’ପରେ ଉଭେଇ ଯାଆନ୍ତି।

ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଏକ ନକଲି ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପେଜ ହୁଏତ ଏକ ଲୋକପ୍ରିୟ ବ୍ରାଣ୍ଡର ପୋଷାକକୁ ଅଧା ମୂଲ୍ୟରେ ବିକ୍ରି କରିବାର ବିଜ୍ଞାପନ ଦେଇପାରେ। ପେମେଣ୍ଟ ହେବା ପରେ ଆକାଉଣ୍ଟଟି କ୍ରେତାଙ୍କୁ ବ୍ଲକ କରିଦିଏ କିମ୍ବା ରାତାରାତି ଉଭେଇ ଯାଏ।

2. ଜାଲିଆତିମୂଳକ ଅନଲାଇନ ୱେବସାଇଟ

ନକଲି ୱେବସାଇଟଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟତଃ ଅସଲି ଇ-କମର୍ସ ପ୍ଲାଟଫର୍ମଗୁଡ଼ିକର ଅନୁକରଣ କରି ଡିଜାଇନ କରାଯାଇଥାଏ। ସେଗୁଡ଼ିକ ଯାହା କରିପାରନ୍ତି ତାହା ହେଉଛି:

• ଅସଲି ସାଇଟ ପରି ଦେଖାଯାଉଥିବା ଡୋମେନ ନାମ (ଯେପରିକି xyz.in ପରିବର୍ତ୍ତେ xYz.in) ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି।
• କ୍ରେତାମାନଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବା ପାଇଁ ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ ଶସ୍ତା ଡିଲ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି।
• ଅସୁରକ୍ଷିତ ପେମେଣ୍ଟ ଗେଟୱେ ଯୋଗୁଁ ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ବିବରଣୀକୁ ବିପଦରେ ପକାନ୍ତି।
• ନକଲି ପ୍ରଡକ୍ଟ ପଠାନ୍ତି କିମ୍ବା ଆଦୌ କିଛି ପଠାନ୍ତି ନାହିଁ।

ଏହି ୱେବସାଇଟଗୁଡ଼ିକ ଏପରି କ୍ରେତାମାନଙ୍କୁ ଚୟନ କରନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ୱେବସାଇଟର ପ୍ରାମାଣିକତା, ଫେରସ୍ତ ନୀତି କିମ୍ବା ଯୋଗାଯୋଗ ସୂଚନା ଭଳି ବିବରଣୀକୁ ଭଲ ଭାବରେ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତି ନାହିଁ।

ଯେଉଁସବୁ ବିପଦ ସଙ୍କେତ ଦେଖିଲେ ସତର୍କ ରହିବେ

ସାଧାରଣ ସତର୍କତା ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ରହିଲେ ଆପଣ ଅନଲାଇନ ସପିଂ ଠକେଇର ଶିକାର ହେବାରୁ ନିଜକୁ ରକ୍ଷା କରିପାରିବେ। ନିମ୍ନରେ କେତେକ ସତର୍କତା ସଙ୍କେତ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି:

1. ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ ରିହାତି: ଯଦି କୌଣସି ଡିଲ ଏତେ ଭଲ ଯେ ତାହା ବିଶ୍ୱାସ କରିବା କଷ୍ଟକର, ତେବେ ଏହା ସାଧାରଣତଃ ନକଲି ହୋଇଥାଏ।
2. କ୍ୟାଶ ଅନ ଡେଲିଭରି (COD) ବ୍ୟବସ୍ଥା ନରହିବା: ଠକମାନେ ସଧାରଣତଃ ଅଗ୍ରିମ ପେମେଣ୍ଟ ଉପରେ ଜୋର ଦେଇଥାନ୍ତି।
3. ସନ୍ଦେହଜନକ ୱେବସାଇଟ ଡିଜାଇନ: ଭୁଲ ବ୍ୟାକରଣ, ଅସ୍ପଷ୍ଟ ଚିତ୍ର କିମ୍ବା ବ୍ରୋକେନ ଲିଙ୍କଗୁଡ଼ିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିପଦ ସଙ୍କେତ ଅଟନ୍ତି। 
4. ଯାଞ୍ଚ ହୋଇନଥିବା ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ହ୍ୟାଣ୍ଡେଲଗୁଡ଼ିକ: ‘ବ୍ଲ୍ଯୁ ଟିକ’ ଅଛି କି ନାହିଁ କିମ୍ବା ପ୍ରକୃତ ଫଲୋଅରଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କେତେ, ତାହା ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ।
5. ଗ୍ରାହକ ସହାୟତାର ଅଭାବ: ବୈଧ ବିଜନେସଗୁଡ଼ିକ ସ୍ପଷ୍ଟ ଫେରସ୍ତ/ବଦଳାଇବା ନୀତି ମାନିଥାନ୍ତି ଏବଂ ତୁରନ୍ତ ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତର ଦେଉଥିବା ଗ୍ରାହକ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି।

ନିଜକୁ କିପରି ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବେ

ଠକମାନେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବାବେଳେ ନିଜକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ପାଇଁ ଆପଣ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇପାରିବେ:

1. କିଣିବା ପୂର୍ବରୁ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ: ସର୍ବଦା ବିକ୍ରେତା କିମ୍ବା ୱେବସାଇଟ ବିଷୟରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରନ୍ତୁ। ରିଭ୍ୟୁ ପାଇଁ କ୍ୱିକ Google ସର୍ଚ୍ଚ କଲେ ଠକେଇ ଧରା ପଡ଼ିଯାଇପାରେ।
2. ୱେବସାଇଟର ସୁରକ୍ଷାକୁ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ: ପେମେଣ୍ଟ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ URLରେ https:// ଏବଂ ଏକ ପ୍ୟାଡଲକ (ବନ୍ଦ ତାଲା)ର ଚିହ୍ନ ଅଛି କି ନାହିଁ ତାହା ଦେଖନ୍ତୁ।
3. ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ: ସୁପରିଚିତ ତଥା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଇ-କମର୍ସ ଆପ ଏବଂ ୱେବସାଇଟଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
4. ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ସତର୍କ ରୁହନ୍ତୁ: ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ଦେଖୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ପେଜ କିମ୍ବା ବିଜ୍ଞାପନକୁ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଆକାଉଣ୍ଟର ସତ୍ୟତା ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ।
5. ସନ୍ଦେହଜନକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପଗୁଡ଼ିକର ରିପୋର୍ଟ କରନ୍ତୁ: ସମ୍ପୃକ୍ତ ଡୋମେନରେ ନକଲି ପେଜଗୁଡ଼ିକର ରିପୋର୍ଟ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ସରକାରଙ୍କ ସାଇବର ଅପରାଧ ପୋର୍ଟାଲରେ ଏକ ସାଇବର ଅଭିଯୋଗର ପଞ୍ଜୀକରଣ କରନ୍ତୁ।

ମନେରଖନ୍ତୁ, ଅସଲି ବିଜନେସଗୁଡ଼ିକ ଟ୍ରାଞ୍ଜାକସନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତାକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଅନ୍ତି, ସୁରକ୍ଷିତ ପେମେଣ୍ଟ ପାଇଁ ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ଏବଂ ଶୀଘ୍ର ପେମେଣ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପକାନ୍ତି ନାହିଁ।

ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଯେତେବେଳେ ଆପଣ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଏକ ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ ଡିଲ ଦେଖିବାକୁ ପାଇବେ କିମ୍ବା ଏପରି କୌଣସି ୱେବସାଇଟ ଦେଖିବେ ଯାହା ବିଷୟରେ ଆପଣ କେବେ ଶୁଣି ନାହାନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ଟିକେ ରହି ଯାଆନ୍ତୁ, ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ ଏବଂ “ବର୍ତ୍ତମାନ କିଣନ୍ତୁ” ଉପରେ ଦବେଇବା ପୂର୍ବରୁ ଭଲ ଭାବରେ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ।

PhonePeରେ କିପରି ଠକେଇର ରିପୋର୍ଟ କରିବେ

ଯଦି ଆପଣଙ୍କୁ PhonePe ମାଧ୍ୟମରେ ଟାର୍ଗେଟ କରାଯାଇଛି, ତେବେ ଆପଣଙ୍କ ସମସ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ କିପରି ଅଭିଯୋଗ କରିବେ ତାହା ଏଠାରେ ଦିଆଯାଇଛି:

1. PhonePe ଆପ: “ସହାୟତା” ବିଭାଗକୁ ଯାଆନ୍ତୁ ଏବଂ “ଟ୍ରାଞ୍ଜାକସନରେ ଏକ ସମସ୍ୟା ହୋଇଛି” ବିକଳ୍ପ ଅଧୀନରେ ସମସ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ ଅଭିଯୋଗ କରନ୍ତୁ।

2. PhonePeର କଷ୍ଟମର କେୟାର ନମ୍ବର: PhonePeର କଷ୍ଟମର କେୟାର ନମ୍ବର 80–68727374/ 022–68727374ରେ କଲ କରି ଆପଣ ସମସ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ ଅଭିଯୋଗ କରିପାରିବେ, ଯାହା ପରେ କଷ୍ଟମର କେୟାର ଏଜେଣ୍ଟ ଏକ ଟିକେଟ ତିଆରି କରିବେ ଏବଂ ଆପଣଙ୍କ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବେ।

3. ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ: ନିମ୍ନଲିଖିତ ମାଧ୍ୟମରେ ଆପଣ ଠକେଇର ରିପୋର୍ଟ କରିପାରିବେ

Twitter — https://twitter.com/PhonePeSupport

Facebook — https://www.facebook.com/OfficialPhonePe

4. ଆପତ୍ତି: ପୂର୍ବରୁ ଥିବା ଏକ ଅଭିଯୋଗ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ଆପତ୍ତି କରିବା ପାଇଁ ଆପଣ https://grievance.phonepe.com/ ରେ ଲଗଇନ କରି ପୂର୍ବରୁ ତିଆରି ହୋଇଥିବା ଟିକେଟ ଆଇଡି ସେୟାର କରିପାରିବେ।

5. ସାଇବର ସେଲ: ଶେଷରେ, ଆପଣ ନିକଟସ୍ଥ ସାଇବର କ୍ରାଇମ ସେଲରେ ଠକେଇ ଅଭିଯୋଗର ରିପୋର୍ଟ କରିପାରିବେ କିମ୍ବା ଅନଲାଇନରେ https://www.cybercrime.gov.in/ ମାଧ୍ୟମରେ ଅଭିଯୋଗର ପଞ୍ଜିକରଣ କରିପାରିବେ କିମ୍ବା ସାଇବର କ୍ରାଇମ ସେଲ ହେଲ୍ପଲାଇନ ନମ୍ବର 1930ରେ ଯୋଗାଯୋଗ କରିପାରିବେ।

ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରିମାଇଣ୍ଡର – PhonePe କଦାପି ଗୋପନୀୟ କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିବରଣୀ ମାଗେ ନାହିଁ। ଯଦି phonepe.com ଡୋମେନରୁ ଆସିନାହିଁ, ତେବେ PhonePeରୁ ଆସିଥିବାର ଦାବି କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ଇମେଲକୁ ଅଣଦେଖା କରନ୍ତୁ। ଯଦି ଆପଣ ଠକେଇର ସନ୍ଦେହ କରୁଛନ୍ତି, ତେବେ ଦୟାକରି ତୁରନ୍ତ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରନ୍ତୁ।