ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ଠକେଇ ବିଷୟରେ ଜାଣନ୍ତୁ: କିପରି ରହିବେ ସୁରକ୍ଷିତ?

ଗତଥର ଆପଣ କେବେ ନିଜର ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ପଲିସି କିଣିଥିଲେ ବା ରିନ୍ୟୁ କରିଥିଲେ, ତାହା ଟିକେ ମନେ ପକାନ୍ତୁ – ସେ ହେଲଥ, ଲାଇଫ, କାର କିମ୍ବା ବାଇକ ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ଯାହା ବି ହୋଇଥାଉ। ଏହା କରିବା ପଛରେ ଆପଣଙ୍କର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଭବିଷ୍ୟତରେ ହେବାକୁ ଥିବା ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତିରୁ ନିଜକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା। କିନ୍ତୁ ଯଦି ଏହି ସୁରକ୍ଷା କବଚ ହିଁ କୌଣସି ଠକ ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କ କଷ୍ଟ ଉପାର୍ଜିତ ଧନ ଲୁଟିବାର ମାଧ୍ୟମ ପାଲଟିଯାଏ, ତେବେ କ’ଣ ହେବ?

ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ଠକେଇ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏକ ବଡ଼ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ପାଲଟିଛି, ଯାହା କେବଳ ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ କମ୍ପାନୀ ନୁହେଁ ବରଂ ପଲିସିଧାରୀମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଛି! ଯେପରି ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ଭୁଲ ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ କ୍ଲେମ ଏବଂ ଠକେଇ ରୋକିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ନିୟମ ପାଳନ କରନ୍ତି, ସେହିପରି ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏହାର ଅନ୍ୟ ଦିଗଟି ବୁଝିବା ନିହାତି ଜରୁରୀ। କାରଣ ଯଦି ଆପଣ ସାବଧାନ ନ ରୁହନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣଙ୍କ ଭଳି ସାଧାରଣ ପଲିସିଧାରୀଙ୍କୁ ବଡ଼ ଧରଣର ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡ଼ିପାରେ।

ଏହି ବ୍ଲଗରେ ଆମେ ସାଧାରଣତଃ ହେଉଥିବା ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ଠକେଇ, ଏହାର ପରିଣାମ ଏବଂ ଏଥିରୁ ନିଜକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବାର ସରଳ ଉପାୟ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିଛୁ।

ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ଠକେଇ କ’ଣ?

ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ଠକେଇ ହେଉଛି ଏମିତି ଏକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଯେଉଁଠାରେ ଠକମାନେ ଲୋକଙ୍କୁ ଭୁଲ ତଥ୍ୟ ଦେଇ ବା ଛଳନା କରି ବେଆଇନ ଭାବରେ ଟଙ୍କା ଲୁଟିଥାନ୍ତି। ସେମାନେ କମ ପ୍ରିମିୟମ କିମ୍ବା ସୀମିତ ସମୟର ରିହାତି ଦେବାର ବାହାନା କରନ୍ତି, ଯାହାକି ପ୍ରାୟତଃ ନକଲି ହୋଇଥାଏ।

ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ଠକେଇର ପରିସ୍ଥିତି

ପରିସ୍ଥିତି 1. ନକଲି ଅଫର: ଠକମାନେ ଲୋକଙ୍କୁ ଯୋଗାଯୋଗ କରି ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ ଭାବରେ କମ ପ୍ରିମିୟମ ବା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଡିଲ’ର ଲୋଭ ଦେଖାଇଥାନ୍ତି ଏବଂ ଚାଲାକିରେ ସେମାନଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବା ବ୍ୟାଙ୍କିଂ ତଥ୍ୟ ହାସଲ କରନ୍ତି।

ରମ୍ୟାଙ୍କୁ ଏକ କଲ ଆସିଲା ଯେ ତାଙ୍କ କାର ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ପଲିସି ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବ ଯଦି ସେ ତୁରନ୍ତ ଏହାକୁ ରିନ୍ୟୁ ନ କରନ୍ତି। ତାଙ୍କୁ ଏକ ‘ଲାଷ୍ଟ ମିନିଟ ଡିସକାଉଣ୍ଟ’ ମଧ୍ୟ ଦିଆଗଲା ଯାହା କିଛି ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ଶେଷ ହୋଇଯିବାର ଥିଲା। ଚାପରେ ପଡ଼ି ସେ ପଲିସି ରିନ୍ୟୁ କରିବା ପାଇଁ ନିଜ କ୍ରେଡିଟ କାର୍ଡ ବିବରଣୀ ଦେଇଦେଲେ। ପରେ ସେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟରୁ ବହୁତ ଟଙ୍କା ଚୋରି ହୋଇଯାଇଛି।

ପରିସ୍ଥିତି 2. ନକଲି ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ୱେବସାଇଟ: ସାଇବର ଅପରାଧୀମାନେ ଅସଲି ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ପୋର୍ଟାଲ ଭଳି ଦେଖାଯାଉଥିବା ନକଲି ୱେବସାଇଟ ତିଆରି କରନ୍ତି, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟ, ବ୍ୟାଙ୍କ ବିବରଣୀ ଚୋରି କରନ୍ତି କିମ୍ବା ନକଲି ପଲିସି ପାଇଁ ଟଙ୍କା ନିଅନ୍ତି।

ପ୍ରବଲ ନିଜ ପରିବାର ପାଇଁ ଏକ ହେଲଥ  ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ପଲିସି ଖୋଜୁଥିଲେ। ସେ ଅନଲାଇନରେ “ଉତ୍ତମ ହେଲଥ ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ” ସର୍ଚ୍ଚ କଲେ ଏବଂ ଏକ ଜଣାଶୁଣା କମ୍ପାନୀ ଭଳି ଦେଖାଯାଉଥିବା ୱେବସାଇଟ ପାଇଲେ। କିନ୍ତୁ ସେ ଧ୍ୟାନ ଦେଲେନି ଯେ ସେଥିରେ ଥିବା ଲୋଗୋ ପୁରୁଣା ଥିଲା ଏବଂ କମ୍ପାନୀ ନାମର ବନାନ  ଭୁଲ ଥିଲା। ସେ ନିଜର ସବୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଓ ବ୍ୟାଙ୍କ ତଥ୍ୟ ଦେଇ ପେମେଣ୍ଟ କରିଦେଲେ। ପରେ ଯେତେବେଳେ ସେ କମ୍ପାନୀ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କଲେ, ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ ଯେ ୱେବସାଇଟଟି ନକଲି ଥିଲା ଏବଂ ସାଇବର ଅପରାଧୀମାନେ ତାଙ୍କ ଟଙ୍କା ଓ ତଥ୍ୟ ଚୋରି କରିନେଇଛନ୍ତି।

ପରିସ୍ଥିତି 3. ଫିସିଂ ଇମେଲ: ଫିସିଂ ଇମେଲ ଏକ ସାଧାରଣ ଠକେଇ ପଦ୍ଧତି ଯେଉଁଥିରେ ଠକମାନେ ନକଲି ମେସେଜ ପଠାଇ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ତଥ୍ୟ ଚୋରି କରନ୍ତି କିମ୍ବା ଲିଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ମୋବାଇଲ/କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ଭାଇରସ ଭର୍ତ୍ତି କରନ୍ତି।

ସୁଶାନ୍ତଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ କମ୍ପାନୀ ନାମରେ ଏକ ଇମେଲ ଆସିଲା ଯେଉଁଥିରେ ଲେଖାଥିଲା ଯେ, ଯଦି ସେ ତୁରନ୍ତ ଆକାଉଣ୍ଟ ଭେରିଫାଏ ନ କରନ୍ତି ତେବେ ତାଙ୍କ ପଲିସି ବାତିଲ ହୋଇଯିବ। ଇମେଲରେ ଏକ ଲିଙ୍କ ଥିଲା ଯାହା ଅସଲି ୱେବସାଇଟ ଭଳି ଦିଶୁଥିଲା। ଜରୁରୀ ଭାବି ସେ ଲିଙ୍କ ଉପରେ କ୍ଲିକ କଲେ ଏବଂ ନିଜର ଲଗ-ଇନ ତଥ୍ୟ ଦେଇଦେଲେ। ପରେ ସେ ଦେଖିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟରୁ ଅଜ୍ଞାତ ଟ୍ରାଞ୍ଜାକସନ ହୋଇଛି, କାରଣ ସେହି ନକଲି ୱେବସାଇଟ ତାଙ୍କ ତଥ୍ୟ ଚୋରି କରିବାକୁ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା।

ପରିସ୍ଥିତି 4. UPI ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ପେମେଣ୍ଟ ଠକେଇ: ଏହି ଠକେଇରେ ଅପରାଧୀମାନେ ନିଜର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ UPI ଲିଙ୍କ କିମ୍ବା QR କୋଡ ସେୟାର କରନ୍ତି ଏବଂ ଏହାକୁ ବୈଧ ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ପେମେଣ୍ଟ ଲିଙ୍କ ବୋଲି ଦାବି କରନ୍ତି। ସେମାନେ ଲୋକଙ୍କୁ ନିଜ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆକାଉଣ୍ଟକୁ ଟଙ୍କା ପଠାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରନ୍ତି, ଯାହା ଫଳରେ ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ପେମେଣ୍ଟ କିମ୍ବା ରିହାତି ନାମରେ ଅନଧିକୃତ ଟଙ୍କା ଟ୍ରାନ୍ସଫର ହୋଇଥାଏ।

ସୁଚେତାଙ୍କୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି କଲ କରି ନିଜକୁ ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ଏଜେଣ୍ଟ ବୋଲି ପରିଚୟ ଦେଲା ଏବଂ ପଲିସି ରିନ୍ୟୁଆଲ ଉପରେ ସୀମିତ ସମୟର ରିହାତି ଅଛି ବୋଲି କହିଲା। ସେ ସୁଚେତାଙ୍କୁ ଏକ UPI ଲିଙ୍କ ପଠାଇ ପେମେଣ୍ଟ କରିବାକୁ କହିଲା। ସୁଚେତା ଏହାକୁ ସତ ଭାବି ଲିଙ୍କ କ୍ଲିକ କରି UPI ପିନ ଦେଇଦେଲେ। କିନ୍ତୁ ପରେ ଜଣାପଡ଼ିଲା ଯେ ତାଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟରୁ ଟଙ୍କା କଟିଯାଇଛି କିନ୍ତୁ ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ କମ୍ପାନୀ ପାଖରେ ଏହାର କୌଣସି ରେକର୍ଡ ନାହିଁ।

ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ଠକେଇର କିଛି ସାଧାରଣ ଲକ୍ଷଣ

• ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ ଅଫର ଯଦି କେହି ଆପଣଙ୍କୁ ବତ କମ ପ୍ରିମିୟମ କିମ୍ବା ଅତ୍ୟଧିକ ଲାଭର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦିଅନ୍ତି, ଯାହା ସତ ହେଲା ଭଳି ଲାଗୁନଥାଏ।
• ଚାପ ପକାଇବା କୌଶଳ ଯେପରିକି “ସୀମିତ ସମୟର ଅଫର” କହି ତୁରନ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିବା କିମ୍ବା ପଲିସି ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବାର ଭୟ ଦେଖାଇବା।
• UPI କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆକାଉଣ୍ଟ ଭଳି ଅନୌପଚାରିକ ପଦ୍ଧତି ମାଧ୍ୟମରେ ପେମେଣ୍ଟ ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରିବା।
• ସୁରକ୍ଷା ନଥିବା ୱେବସାଇଟ, ଯେଉଁ ୱେବସାଇଟରେ ଉପଯୁକ୍ତ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ (ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ: URL ରେ HTTPS ନଥିବା) କିମ୍ବା ଯୋଗାଯୋଗ ପାଇଁ କୌଣସି ସଠିକ ଠିକଣା ବା ନମ୍ବର ନଥିବା।
• ଗୋପନୀୟ ତଥ୍ୟ ମାଗିବା ଯେପରିକି ଫୋନ କିମ୍ବା ମେସେଜ ମାଧ୍ୟମରେ OTP, UPI ପିନ, କିମ୍ବା ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟ ବିବରଣୀ ଭଳି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ତଥ୍ୟ ମାଗିବା।
• ଅଜଣା ନମ୍ବରରୁ ଆସୁଥିବା କଲ, ଇମେଲ କିମ୍ବା ମେସେଜ, ଯେଉଁଥିରେ ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କିମ୍ବା ଆର୍ଥିକ ତଥ୍ୟ ମଗାଯାଉଥାଏ।

ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ଠକେଇରୁ ନିଜକୁ କିପରି ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବେ?

1. ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ କମ୍ପାନୀ ବିଷୟରେ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ: କୌଣସି କମ୍ପାନୀ ବାଛିବା ପୂର୍ବରୁ ସେହି କମ୍ପାନୀର ଇତିହାସ, ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି, ଲାଇସେନ୍ସ ଏବଂ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ମତାମତ ଭଲଭାବେ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ।
2. ନଗଦ ପେମେଣ୍ଟରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ: ସର୍ବଦା ସୁରକ୍ଷିତ ପେମେଣ୍ଟ ମାଧ୍ୟମ ଯେପରିକି ଅନଲାଇନ ପୋର୍ଟାଲ କିମ୍ବା କାର୍ଡ ପେମେଣ୍ଟ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଆପଣଙ୍କ ପାଖରେ ଟ୍ରାଞ୍ଜାକସନର ଉପଯୁକ୍ତ ପ୍ରମାଣ ରହିବ।
3. ଗୋପନୀୟ ତଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖନ୍ତୁ: ଆପଣଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟ କେବଳ ବିଶ୍ୱସ୍ତ ଉତ୍ସ କିମ୍ବା ସୁରକ୍ଷିତ ମାଧ୍ୟମରେ ହିଁ ସେୟାର କରନ୍ତୁ।
4. ପଲିସି ବିବରଣୀ ଭଲଭାବେ ପଢ଼ନ୍ତୁ:ପଲିସିର ସତ୍ୟତା ଜାଣିବା ପାଇଁ ପଲିସି ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟରେ ଥିବା ଚୁକ୍ତି ଓ ସର୍ତ୍ତାବଳୀକୁ ଧ୍ୟାନର ସହ ପଢ଼ନ୍ତୁ ଏବଂ ବୁଝନ୍ତୁ।

ଯଦି ଆପଣ ଇନସ୍ଯୁରାନ୍ସ ଠକେଇର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ କ’ଣ କରିବେ?

ଯଦି ଆପଣଙ୍କୁ ଠକେଇର ସନ୍ଦେହ ହୁଏ କିମ୍ବା ଆପଣ ଠକେଇର ଶିକାର ହୋଇଛନ୍ତି, ତେବେ ତୁରନ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନିଅନ୍ତୁ:

1. ଘଟଣା ବିଷୟରେ ଅଭିଯୋଗ କରନ୍ତୁ:
   • PhonePe ଆପ: Help/ସହାୟତା ବିଭାଗକୁ ଯାଇ ଅଭିଯୋଗ କରନ୍ତୁ।
   • କଷ୍ଟମର କେୟାର: PhonePe କୁ 80–68727374 କିମ୍ବା 022–68727374 ରେ କଲ କରନ୍ତୁ।
2. ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ: PhonePe ର ଅଫିସିଆଲ ଆକାଉଣ୍ଟରେ ଘଟଣା ବିଷୟରେ ଜଣାନ୍ତୁ:
   • Twitter: PhonePe Support
   • Facebook: PhonePe Facebook
3. ଅଭିଯୋଗ ସମାଧାନ: ଆପଣଙ୍କ ଟିକେଟ ଆଇଡି ସହିତ PhonePe ର ଅଭିଯୋଗ ପୋର୍ଟାଲ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ: ଅଭିଯୋଗ ପୋର୍ଟାଲ
4. ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ନିକଟରେ ଅଭିଯୋଗ କରନ୍ତୁ:
   • ସାଇବର କ୍ରାଇମ ସେଲ:  ସାଇବର କ୍ରାଇମ ପୋର୍ଟାଲରେ ଅଭିଯୋଗ କରନ୍ତୁ କିମ୍ବା 1930 କୁ କଲ କରନ୍ତୁ।
   • IRDAI: ଭାରତୀୟ ବୀମା ନିୟାମକ ଏବଂ ବିକାଶ ପ୍ରାଧିକରଣ (IRDAI) ନିକଟରେ ଏହି ଠକେଇ ବିଷୟରେ ରିପୋର୍ଟ କରନ୍ତୁ: IRDAI ଆମ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରନ୍ତୁ

ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସୂଚନା — PhonePe କେବେବି ଆପଣଙ୍କ ଗୋପନୀୟ କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟ ମାଗେ ନାହିଁ। ଯଦି କୌଣସି ଇମେଲ phonepe.com ଡୋମେନରୁ ଆସିନଥାଏ, ତେବେ PhonePe ନାମରେ ଆସିଥିବା ସେହିଭଳି ଇମେଲଗୁଡ଼ିକୁ ଅଣଦେଖା କରନ୍ତୁ। ଯଦି ଆପଣଙ୍କୁ ଠକେଇର ସନ୍ଦେହ ହୁଏ, ତେବେ ତୁରନ୍ତ ସମ୍ପୃକ୍ତ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରନ୍ତୁ।